Nằm ở ranh giới giữa thực phẩm truyền thống và thuốc, TPBVSK chính là sản phẩm giúp bổ sung các dưỡng chất mà cơ thể thiếu hụt, nâng cao sức khỏe và phòng ngừa được nhiều căn bệnh khác nhau. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, TPBVSK cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ ngoài ý muốn. Theo kết quả của một nghiên cứu được công bố trên tạp chí New England Journal of Medicine, tại Mỹ, mỗi năm có khoảng 23.000 ca cấp cứu và hơn 2.100 ca nhập viện điều trị do tác dụng phụ của TPBVSK. Ở Việt Nam, cũng có khoản 10% những người dùng TPBVSK rơi vào tình trạng này.
Trong một số trường hợp, TPBVSK cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ ngoài ý muốn
TPBVSK là sản phẩm được sản xuất từ nguồn nguyên liệu tự nhiên, trên dây chuyền công nghệ hiện đại và được kiểm duyệt khắt khe trước khi tung ra thị trường. Do đó, người tiêu dùng thường cho rằng chúng an toàn và không gây ra bất kì ảnh hưởng gì đến sức khỏe. Với ý nghĩ “không bổ ngang thì cũng bổ dọc”, không ít người thường uống vô tội vạ, mà không hề tuân theo liều lượng quy định. Việc dùng liên tục trong nhiều năm không chỉ gây tốn kém tiền bạc, không đạt được hiệu quả mong muốn mà còn gây ra nhiều tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe. Cơ thể phải tiếp nhận liên tục các chất dinh dưỡng sẽ dẫn đến tình trạng dư thừa, làm rối loạn quá trình đồng hoá trao đổi chất. Các chất dư thừa này kết hợp cùng các chất đã tích lũy, lắng đọng sẵn trong cơ thể trước đó như sắt, kali, natri... sẽ khiến mỡ máu tăng cao, dễ gây ra các bệnh như đường máu, tích lũy mô mỡ, tăng huyết áp, gây tác hại đến nhiều cơ quan bộ phận khác. Ví dụ, người bị tim mạch nếu dùng thuốc bổ khớp không đúng sẽ xảy ra đột quỵ, uống nhiều omega 3 gây áp lực sọ não...
Lạm dụng TPBVSK sẽ gây ra nhiều tác dụng phụ không tốt cho cơ thể
Hơn nữa, việc tiếp nhận quá nhiều dưỡng chất từ TPBVSK sẽ tạo gánh nặng cho gan, thận vì phải làm việc liên tục để chuyển hóa, sàng lọc và thải trừ. Về lâu về dài sẽ gây hại cho sức khỏe của các cơ quan này khiến chúng bị lão hóa, hoạt động kém dần.
Bản thân các dược thảo, chế phẩm bắt nguồn từ thực phẩm hiện diện trong thực phẩm chức năng không gây dị ứng ứng nhưng các tá dược hay chất bảo quản thì đều có nguy cơ đó. Consumer Reports – một tạp chí tiêu dùng nổi tiếng thế giới đã chỉ ra 15 thành phần cụ thể có trong TPBVSK dễ gây ra tác dụng phụ cho người dùng là: Bột caffeine, cây phụ tử, kava, chaparral, dầu pennyroal, yohimbe, gạo men đỏ…Khi dùng các loại TPBVSK chứa các hợp chất kể trên sẽ dễ làm tim đập nhanh, giảm ham muốn tình dục, gây ra cơn hồi hộp, lo lắng…
Tùy vào cơ địa của từng người mà TPBVSK cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn mà nhà sản xuất cũng không lường trước được. Nếu nhẹ sẽ là đau đầu, ợ nóng, ngứa, phát ban, buồn nôn, hoa mắt… Nặng hơn sẽ là tiêu chảy, đau/co cứng bụng, khó thở, trụy tim thậm chí gây tử vong.
Khi nhận thấy cơ thể có những dấu hiệu trên do tác dụng phụ của TPBVSK, việc đầu tiên người dùng cần làm là ngưng sử dụng ngay. Sau đó đến gặp bác sĩ và cung cấp đầy đủ các thông tin có liên quan như đang dùng loại TPBVSK gì, ngày giờ uống, có đang sử dụng thêm loại thuốc trị bệnh nào không? biểu hiện cụ thể là gì?. Tùy theo từng trường hợp mà bác sĩ sẽ có cách xử trí phù hợp.
Khi dùng TPBVSK gặp tác dụng phụ nên đến gặp bác sĩ để có cách xử trí phù hợp
Phụ nữ mang thai và thời kỳ cho con bú, người đang trong giai đoạn stress các bệnh nhân đang trong giai đoạn điều trị bệnh mãn tính (ung thư, tiểu đường, tim mạch) là những đối tượng có nguy cơ dị ứng TPBVSK hoặc gặp tác dụng phụ cao hơn người bình thường.
Làm thế nào để sử dụng TPBVSK an toàn?
Để sử dụng TPBVSK an toàn, tốt nhất người dùng nên tuân thủ theo những nguyên tắc dưới đây:
- Nếu đang dùng thuốc điều trị bệnh hoặc bản thân có cơ địa dị ứng với một vài thành phần có trong TPBVSK thì nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn kĩ hơn.
- Trước khi được cấp phép bán ra thị trường, các loại TPBVSK đều phải trải qua nhiều cuộc thử nghiệm lâm sàng để thử độc tính và tác dụng dược lý. Cũng từ đó, các nhà khoa học sẽ tính toán ra liều dùng cần thiết phù hợp cho từng đối tượng để sản phẩm có thể phát huy tốt nhất tác dụng điều trị. Chính vì vậy, người dùng cần phải tuyệt đối tuân theo hướng dẫn sử dụng.
- Không nên chọn mua các loại TPBVSK không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Chỉ nên chọn các sản phẩm đến từ những tập đoàn lớn, uy tín. Trên nhãn mác bao bì sản phẩm có đầy đủ các thông tin về: Thành phần, định lượng, hướng dẫn sử dụng. Tốt nhất chỉ nên chọn mua các sản phẩm đã đạt những chứng nhận chất lượng của các cơ quan chức năng quốc tế. Chẳng hạn như hàng Mỹ thì phải đạt chứng nhận FDA, đạt các tiêu chuẩn chất lượng sản xuất quốc tế như: HACCP, cGMP.
Chỉ nên chọn mua TPBVSK đã đạt những chứng nhận chất lượng của các cơ quan chức năng quốc tế
- Nên sàng lọc và lựa chọn để xem loại TPBVSK nào thực sự cần thiết và bổ sung vào thời điểm thích hợp. Ví dụ: Các đối tượng đang trong giai đoạn xương phát triển nhanh và tích cực để đạt chiều cao tối đa khi trưởng thành thì cơ thể rất cần Canxi. Do đó, ngoài các loại thực phẩm hằng ngày, cần bổ sung thêm Canxi để tránh rơi vào trường hợp thiếu hụt. Ngoài việc chọn loại Canxi mà cơ thể dễ hấp thu nhất là Nano Canxi (khả năng hấp thu cao gấp khoảng 200 lần Canxi thường) thì cũng nên tính toán xem lượng thích hợp là bao nhiêu. Nếu là TPBVSK bổ sung Nano Canxi, nên chọn sản phẩm có hàm lượng 150mg/1 viên. Cách sử dụng tùy theo từng độ tuổi cụ thể như sau:
+ Người từ 5 đến 10 tuổi: Ngày uống 2 lần (Sáng – Chiều). Mỗi lần 1 viên.
+ Người từ 10 đến 15 tuổi: Ngày uống 3 lần (Sáng – Trưa – Chiều). Mỗi lần 1 viên.
Dùng TPBVSK được ví như “con dao hai lưỡi”. Do đó, hãy trở thành người tiêu dùng thông thái để chúng phát huy hiệu quả tối đa và mang đến lợi ích cho cơ thể.
